Wie snakt er af en toe niet naar het echte leven? Weg uit de poppenkast van alledag? De westerse poppenkast dat alles leuk moet zijn. Het echte leven bestaat uit leut én lijden. Wind tegen maakt een mens sterk. Ik maakte het mee in Veen, spreek uit Vèèèèn.

De begrafenis van Dick Honcoop. Foto’s Piet Hartman

Even een duik in de geschiedenis. Mijn geboortestad Woudrichem Vesting was honderd jaar geleden net zo straatarm als Veen. Dat leidde tot het Vischoproer van Woudrichem in 1877 en de opstand in de Vlaas, de no-go-area van Veen, in 1898. Na de oorlog kwamen Veense kinderen aan de deur met bloemen en sinaasappels. Die lieverdjes durven, dacht ik vol ontzag. Overleven was het. Het was het begin van de bloei van Veen. Maar volgens mijn vestinggenoten deugde zelfs de wind van de bovendijk niet, terwijl Aalburg de vesting Sodom en Gomorra noemde, want daar waren de cafés op zondag open… Aan vijandelijkheden geen gebrek.

De Veense mens bouwt ook graag kerken: de hervormde kerk, de hersteld hervormde kerk en de kerk van de gereformeerde gemeente.

Zo’n tien jaar geleden bracht ik een bezoek aan Dick Honcoop, de gewaardeerde geschiedschrijver van Veen. Gelachen dat we hebben over de ruige bijnamen en de rebelse historie. Toen ik een rouwbrief kreeg, ging ik terug. Ik zat in de hervormde kerk, liep mee in de rouwstoet en verbaasde me. Dat ik ooit in een stille tocht door Veen zou lopen… Een week later stond ik in de kantine van Achilles Veen, zonder noodplan. Haringhappen voor het goede doel. Veen is het rijkste dorp van Altena geworden, echt wel. Ik telde moeiteloos acht ondernemers voor de Quote 500. Nee, geen namen, veel zwart geld. Jeetjemina!

De Veense cowboys exporteren bloemen en planten tot in Zwitserland en Engeland toe. PT Creations kan zo 40 harde werkers gebruiken – arbeidsmigranten dus. Gerrit en John Kwetters besturen de grootste eierhandel van West-Europa. Ik heb meer bier op dan haring. Leven is delen in booming Veen.

Deze column stond 7 juli in AD Rivierenland. 

Werkendammers huilen nooit! Behalve als ze het over hun oude Biesbosch hebben. De Biesbosch van vóór 1971, het jaar van de Haringvlietdam. Dan gaan Werkendammers huilen. En niet zo’n klein beetje ook.

De Kroonbrug en vallende bossen. Foto Piet Hartman

Ik zat bij een man, postuur Govert van Oord, en die kwam pas na een kwartier tot bedaren. Huilen over verdwenen griendketen, huilen over verdwenen golven, huilen over verdwenen watervallen. Hoe boten dreigden te kapseizen in de modder, hoe woonarkjes slagzij maakten, hoe schippers God aanriepen en dankzij vijf broden en twee vissen overleefden. U moet weten dat het verschil tussen eb en vloed toen bijna twee meter was. Nooit, nooit hebben de Werkendammers Slachtofferhulp gebeld. De oude Biesbosch was, zonder mierenneukende ambtenaren, een traktatie. De moderne wilgenbossen mogen omvallen van Staatsbosbeheer. Ik kreeg een boom op mijn fiets… Elke dag valt er wel een boom op een boot. U leest er nooit wat over. Denkt u dat iemand 112 belt? Werkendammers lossen het, met gezang en drank, zelf op.

Nu zijn de Werkendammers woest. Een bobo van het Parkschap wil tolpoorten installeren, te water en op de weg. Om steigers en bankjes te betalen. Dat wordt geheid ambtenarij, protocollen. Echt, er hoeft geen AED te hangen op het Brugje van Sint Jan. Laat de Biesbosch basic blijven, gewoon instorten, groeien en bloeien, dat heet beleving – bijna zoals toen. Want de geïmporteerde visarenden vreten de hele dag brasem. Een vette brasem op het vuurduveltje, vergeet het. De Werkendammers hebben het zwaar te verduren. Tijdje geleden tufte ik met een sloep de Noordwaard in. De baas van De Scheepsbouwers had me nog zo gewaarschuwd. Boem, muurvast op een zandbank. Beetje dom. De waterbuffels stonden schaapachtig te lachen. Maar, de Werkendammers kwamen me wel redden.

De Biesbosch is geen Avonturenboerderij of Bobbejaanland. De Biesbosch moet blijven als het leven: wreed, helend en vergankelijk.

Column stond 12 mei in AD Rivierenland. 

PS Er gebeuren foute zaken in de Biesbosch: vuilnisdumping, drugshandel, vissen zonder vergunning, te hard varen. U bent nu helemaal bij.

Hij leidt al 15 jaar met boerenlogica het Altena College. Een dorp van 1275 leerlingen en 125 docenten. Zijn deur staat altijd open en hij wandelt als Socrates rond om te luisteren naar leerlingen. Gijsbert van der Beek werd geboren in Genderen, de boerenzoon woont, na een buitenaardse studie, in Sleeuwijk. Een voorbeeldaltenees om u tegen te zeggen.

Hij kreeg ooit de Radio A-FM Award: een paar klompen en was zo blij als een kind. Liefst 970 zonnepanelen gaan in de meivakantie op het schooldak, 60 procent van het stroomverbruik. Ze doen daar ook aan het scheiden van plastic: kwestie van opvoeden en dan scheiden. Ik stuurde hem mijn column over de afvalvrije basisschool Het Fundament in Nieuwland. Inspiratiebron! Gijsbert van der Beek zat bij de micro van Radio A-FM (Altena Alternatief woensdagavond van 20 tot 22 uur) en hij vertelde natuurlijk zinnige dingen. Gezond boerenverstand, dus. De sfeer in de school? “Dat is de mentaliteit in Altena. Aan capsones doen we niet, aanpakken. En laten we het gezellig houden.” Gijsbert is ons idool!

• Ik probeer zoveel mogelijk bureaucratie tegen te houden. Veranderingen die geen nut hebben bijvoorbeeld. Veiligheidsbeleid? Dat hebben we op 1 blaadje.
• Altena College staat voor gemoedelijkheid. Er zijn nauwelijks conflicten. Maar vechtscheidingen gaan niet aan ons voorbij. We vangen de leerlingen op. Soms tippen leerlingen ons, heel sociaal. We hebben rouwverwerkingsgroepen in het leven geroepen om verdriet een plek te geven. Indrukwekkend.
• Mobieltjesverslaving. Elk lokaal heeft een telefoontas met 30 vakjes. Dat geeft duidelijkheid en rust in de klas.
• De druk van de maatschappij om te presteren neemt toe. Neem het predicaat Excellente School. Maar een sociaal mens worden is óók belangrijk. Ken Uzelve, zelfkennis is het begin van wijsheid, van verandering. Absoluut!

Prins Claus krijgt een rondleiding na de restauratie in 1971. Foto Salha

Woerkum-vesting stond in de jaren zestig op instorten. De gemeente zat op zwart zaad. Was gelukkig niet in staat om de boel te slopen. Dankzij de Bond Heemschut en Prins Claus werd de vesting van de ondergang gered. Niemand kon toen vermoeden dat het een goudkust zou worden. Huizen te koop met krankzinnige prijzen. Wourkem is booming dankzij Dokter Tinus en miljonairs van buiten. Op de vlucht voor de stress van de Randstad. Woondromen met uitzicht op Maas Waal en Merwede. Met de geur van Riveer en een verdwaalde snoekbaars. Woerkum bestaat niet meer uit Woerkumers, maar uit de nieuwe elite, 80 procent der vesting. Knudde? Nee, een weldaad, een injectie, innovatie. Een greep uit het aanbod van Funda.

Hoogstraat 4. In de Vergulde Helm, bouwjaar 1601, torenhoge vraagprijs 650.000 euro kk. Hans Bas Val woont er als een god. Met zijn vrouw. Hij liet me de wijnkelder zien tijdens het Theaterhoppen. Ze verhuizen naar de boerderij waar Errit van der Velde & Maja Groeneveld woonden, tegenover Kruiden en Jasmijn.

Het Jacoba van Beierenhuis, Molenstraat 2. Ik ben er geboren in 1944. Vier gezinnen onder de pannen, maar het dak lekte. Toen de nonnen het pand verkochten, kostte het rond de 300.000 gulden. Martin van Dijk en Marina Zwaan wonen er nu als graaf en gravin in 14 kamers. Vraagprijs 795.000 kk.

De oude pastorie met een torenhoge vraagprijs.

Molenstraat 35, voormalige hervormde pastorie, bouwjaar 1850. Sam Bax woonde er in 7 kamers, 1000 m2 grond met B&B. Peter en Moniek de Knegt gaan scheiden. Paleisje voor een lid van de Quote 500: vraagprijs 1.195.000 kk.

Kerkstraat 78, het café (1887) van Aai Petoet, daarna restaurant, 6 kamers, dubbele bewoning mogelijk. Vraagprijs 425.000 kk

Kerkstraat 56. De voormalige boekwinkel van Amie van Beem. Tegenwoordig de befaamde ijssalon van Frans Baks. Vraagprijs 378.000 kk. De ijssalon heeft een huurcontract tot en met 2020.

Wie snakt naar een huske in de vesting een paar koopjes. Spieringstraat 8, vissershuisje, 199.500 kk en het schattige Kerkstraat 12, 155.000 kk.

Wie de hele dag naar het water wil turen, een buitenkans: Rijkswal 14, 255.000 kk