Sandra Paans. Lang niet gezien. Ze werkte na de studie strafrecht aan de Erasmus Universiteit bij een Rotterdams advocatenkantoor. Ze werd algemeen directeur van de Werkendamse Verwarmingscentrale & de Werkendamse Verwarmingsindustrie. Ze was bestuurslid van Kozakken Boys. En raadslid voor AltenaLokaal.

Ik mocht haar toen interviewen voor het magazine Vrouw en Altena, een magazine met ondernemende vrouwen. En ik kwam tot de ontdekking dat het tegenvalt met de zichtbare zakenvrouwen in Altena. Actief op Linkedin, dat zeker. Maar mannen proberen de show te stelen bij awards, borrels en buffetten.

Ik stond bij de kassa van de Hubo in Werkendam. Achter me een blonde dame. Een Tik Tok-ster? Nee, topvrouw Sandra Paans! Sandra den Haan-Paans. Een open lach, net als op de foto, een lach met lef. Buiten zetten we het gesprek voort, terwijl het miezerde. De energiecrisis als eerste onderwerp. Vader Teus Paans richtte met zijn broers in 1964 de Werkendamse Verwarmingscentrale op. Toen haar markante vader in 2013 ziek werd, nam advocaat Sandra de leiding van het familiebedrijf over. Dat betekende een andere wereld, een andere manier van manier van sturen, van optreden. “De een zegt dat ik wat meer in gesprek moet gaan. De ander vindt dat ik wat harder moet zijn’’, zei ze tijdens het interview. Haar Werkendamse/Rotterdamse mentaliteit hielp een handje.

Onder haar leiding ging de Werkendamse verduurzamen. “Dan moet je wel het goede voorbeeld geven. Ik heb zonnepanelen en een bodemwarmtepomp aangeschaft. Die kost een paar centen, maar werkte afgelopen zomer als een tierelier. Verder heb ik een elektrische auto. Kippen, koetjes volgen. Dan ben ik aardig circulair”, zei ze ontspannen. Sandra heeft weinig last van Poetin. En het kruidenrijke graslandje met koeien komt er vast.

Sandra Paans verkocht de Werkendamse met meer dan 100 werknemers in 2020 aan Kemkens Oss, volgens haar de juiste partij om het bedrijf sterker te maken. Ze keerde terug naar haar oude liefde en zette Meesterlijk Maatwerk Advocatuur op, partner in arbeidsrecht. Ze adviseert bedrijven wat betreft arbeidsrecht, personeelskwesties, zoals conflicten, disfunctioneren, langdurig ziekteverzuim. Dit is het tijdperk van de borderline persoonlijkheidsstoornissen, zoals impulsiviteit, zelfdestructieve trekken, driftbuien, constateerde de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter. Neem de gewetenloze lulkoek van Ahold-ceo Frans Muller over de superwinst en de boodschappen. Sandra heeft werk genoeg… “Ik kan uren in een dossier turen. Dat is mijn ding! Vader zei op een gegeven moment dat ik meer uit het leven moest halen dan uit boeken.”

Stilte. Ze zwaaide. Sandra is krokant en diepzinnig geworden.  

Leestip Trouw. Hoe de Nederlandse industrie jarenlang energiebesparing ontdook.

https://www.trouw.nl/cs-bc047aeb

Cor Hoogendoorn, met mts en een laskist stichter van Instalho, nam in 2007 de failliete werf K. Damen over. Het was een dood vogeltje aan de dijk in Hardinxveld-Giessendam. De Werkendamse rasondernemer maakte er een bloeiende werf van. Zijn zoons Marco en Leendert stapten in 2008 aan boord. Ik bracht toen een bezoek aan de werf waar de revolutionaire havensleepboot van ontwerpbureau Eddy Tug in de steigers stond. De Holland Shipyards Group #wmi heeft nu werven in Werkendam, Hardinxveld-Giessendam en Vlissingen (offshore).

Hoogste tijd voor een gesprek met Marco Hoogendoorn. Mooie tent Holland Shipyards Hardinxveld en druk, druk, druk. Eerst even terugblikken op de hybride Eddy Tug, met elektromotoren dus. “De sleper bespaart liefst 40 procent brandstof en is extreem wendbaar. Het is niet zomaar een boot! Toch maar twee gebouwd. Het was en bleef een moeilijke markt. Toen het GVB Amsterdam op zoek was naar elektrische veren kwam de hightech Eddy Tug ons van pas”, vertelt Marco Hoogendoorn hoog en droog in zijn kantoor met uitzicht op de pas geïnstalleerde 2000 zonnepanelen. Pa Cor Hoogendoorn komt zo’n drie dagen in de week als troubleshooter meedoen. Geen zee gaat hem te hoog.

GVB Amsterdam bestelde uiteindelijk 7 voetgangersveren en 5 autoveerponten. De veerponten liggen tijdens de stops aan een snellader, fast charging. Een varende reclamespot. “Gewoon je best doen met behulp van de subcontractors. Bestellingen uit Duitsland en Noorwegen volgden. De aluminium casco’s van twee elektrische veerponten voor Riveer worden gebouwd in Polen. Normaliter laten we de casco’s in Nederland maken”, zegt Marco Hoogendoorn droogjes.

Altena en Gorinchem investeerden 9 miljoen euro voor de twee veerponten. De scheepvaart moet vergroenen, emissieloos varen. Get to zero! Ontwikkelingen zijn aan de orde van de dag: lng, batterijen, groene waterstof. Alle hens aan dek! De klimaatverandering met extreme droogte en lage waterstanden. De Holland Shipyards Group ontwerpt mee. Hoe een dode werf dankzij een frisse bries het licht zag. De ambitie spat van het staal en het aluminium. Nieuwe hallen, nieuwe vakmensen, nieuwe schepen. Overal laskappen, de vlam van de hoop, van de toekomst, van een nieuwe aarde.

Ondernemers hoor, de Werkendamse familie Hoogendoorn, van wie de barmhartige uitvinder Kees Hoogendoorn ons kort geleden ontviel. De Holland Shipyards Group boekte vorig jaar een explosieve omzetstijging met ruim 100 man vast personeel en 120 man flexibele schil, voornamelijk uit Litouwen, Roemenië. Is waterstof de toekomst? “We hebben opdracht gekregen van Future Proof Shipping om een binnenvaartschip toekomstbestendig om te bouwen.”

Jacco de Waal, van scheepsbouwfamilie De Waal, deed zijn afstudeeropdracht bij de Holland Shipyards Group. Onderzoek: het wisselen van batterijboxen van veerponten aan de kade. “Dat is goedkoper dan de snellader. Ik denk dat dankzij innovatie het beste systeem komt bovendrijven”, zegt hij met uitzicht op Werkendam. De jeugd wil vergroenen en hoe!

Het nieuwste snufje wordt autonoom varen. Marco Hoogendoorn licht een tipje van de sluier op. “We zijn bezig met een groot contract. Een soort revolutie, autonoom varen, zonder kapitein.”

#zeevaart De containerreuzen boekten miljardenwinst. De old boys investeren liever in goedkope stookolie (en onze ondergang) dan in het behoud van de aarde.

https://decorrespondent.nl/13675/de-scheepvaart-zwemt-in-het-geld-toch-vallen-alle-klimaatplannen-in-het-water/1574402203000-83022ada

We zijn elke dag vrij om rotzooi te (ver)kopen. Maar de ene ondernemer is de andere niet. Jeff Bezos van webwinkel Amazon, de rijkste man ter wereld, wordt de grootste legale drugsdealer genoemd. Nee, dan topman Timo Hoogeboom van HAK. HAK is de gezonde motor van Altena. Al sinds 1952 toen vader & moeder Hak, maatschappelijk verantwoord, appelmoes gingen wecken. HAK heeft de magie van grootmoeder weten te behouden. De magie van de gezonde Hollandse pot. De magie van krootjes, rode kool, spinazie en bonen. MMMMMMMM. Martine Bijl, Ronald Koeman en Herman den Blijker maakten HAK bekend en bemind in Nederland, Duitsland en België. Nationaal erfgoed, hoor. Dankzij de hamsterwoede tijdens de coronacrisis steeg de productie vorig jaar boven de 100 miljoen potten en stazakken #innovatie. HAK kon net op tijd met behulp van 300 telers extra zomergroenten zaaien.

Altena Magazine vroeg mij wie ik wilde interviewen. Timo Hoogeboom van HAK natuurlijk, antwoordde ik. HAK bloeit, sinds 1952 als familiebedrijf, 1992 overname door CSM, 2005 Neerlands Glorie. Maar de kwaliteitspot kan beter en dat besefte Timo Hoogeboom, algemeen directeur sinds 2012. Hij sloot zich, met een noodkreet in diverse kranten, aan bij het internationale duurzaamheidslabel On The Way To Planet Proof, zoals Jumbo en Friesland Campina. Hoezo?

“Om te beginnen is het een innerlijk drive. Wat laten we achter aan onze kinderen? De klimaatcrisis baart me zorgen. Bij 35 graden verschroeit voedsel. Het voedselsysteem moet op de schop. We putten onze bodem uit. Een gezonde bodem heeft bodemleven. Uit goeie grond komt beter eten, meer smaak. De boeren krijgen geen eerlijke prijzen. On The Way zit tussen de reguliere landbouw en de biologische landbouw in door minder gebruik van pesticiden en kunst/mest enz. HAK wil met al zijn telers een voortrekkersrol vervullen. Het land healen, de gewassen healen. Rode kool kost zo 10 procent meer, spinazie 30 procent, dat gaat ten koste van onze winstmarge, maar de bedoeling is dat de hele keten inclusief de supermarkten gaat meebetalen. Ik ben daar positief over. In 2020 hebben we het manifest voor ketenlandbouw aan minister Schouten aangeboden.”

Brussel wil in 2030 30 procent biologische landbouw. Oostenrijk ligt op kop met 25 procent. Nederland in de achterhoede met 3 procent. Nederlanders gaan liever 3 x per jaar op vakantie dan ze betalen voor goed eten. Liggen in de zon met een BMI-buik… Anderzijds rukt de plantaardige keuken op. Hoe innovatief is het kwaliteitsmerk HAK op de beste klei ter wereld?

“HAK staat voor kwaliteit. Dat is het goud van het bedrijf. Fabriek in Giessen (150 medewerkers), hello HAK Fresh in Den Bosch (40) en een verkoopkantoor in Duitsland (10). Jongeren willen dankzij de HAK-filosofie graag bij ons werken. Ik vind het een spannende en haalbare ontwikkeling. De Zwitsers zijn bereid meer te betalen voor Made in Switzerland. Dat moet in de Nederlandse supermarkt ook duidelijk worden.”

Even lezen: AH wil nog niet meedoen, winst 2020 1,4 miljard, zo worden boeren boos. https://www.groentennieuws.nl/article/9243386/greenpeace-supermarkten-moeten-duurzame-telers-reele-meerprijs-betalen/

Een licht op een vuilnisbelt kan niet verborgen blijven. Tot mijn verbazing zag ik een kale Port Liner in de Biesboschhaven van Werkendam liggen. In 2018 ronkend aangekondigd als wereldprimeur. Een full electric binnenvaartschip van 135 x 11.45. Breaking News! Een initiatief van de Tilburgse binnenvaartondernemer Ton van Meegen –  met een werf in het Gelderse Huissen – na verzoeken van schippers om te vergroenen.

Teo van Maastricht van Werkina Werkendam, de Willie Wortel van de scheepselektro, klom aan boord. Full electric ZERO EMISSION is de toekomst mede dankzij een miljoenen-injectie van de Europese Unie. De speurtocht naar de beste batterijen voor de Tesla van de binnenvaart duurde voort. De pioniers Ton & Teo vonden de vloeistofbatterij, in goed engels de flowbattery, made in Oostenrijk. Ze hebben onlangs het nieuwe bedrijf Maritime Flow Battery opgericht dat wordt geleid door Werkendammer Ton Versluis, geen familie van de Veka-broers Versluis.

Waar ligt de Port Liner op te wachten?

“Er zijn gesprekken gaande voor de afbouw. Volgend jaar april/mei volgt een proefvaart. We hebben gekozen voor de flowbattery die wordt ontwikkeld door een Oostenrijkse fabriek. De Chinezen gebruiken hetzelfde concept voor de opslag van stroom. De Port Liner kan waarschijnlijk drie dagen met zo’n batterijenpakket varen en gaat in 30 minuten opladen bij een tankstation waar de vloeistof wordt vervangen.”

Drie dagen is andere koek dan pakweg 30 uur. De bedoeling is dat tig van dit soort containerschepen worden gebouwd voor het traject Rotterdam – Tilburg, daarna voor een Europees vervoersnetwerk. Een andere droom is dat de Tesla van de binnenvaart autonoom, dus zonder bemanning, gaat varen. Werk aan de winkel voor Werrekedam!  

Werkendam als hightechcentrum van de binnenvaart. De modderige griendwerkers zijn vloeibare techneuten geworden. Concordia Damen timmert ook geweldig aan de weg. Een opsteker voor het bedrijf dat na het zware verlies van Damen Shipyards in 2019, 40 eco-friendly lng-tankers van 110 x 11.5 gaat bouwen voor een Shell-charter.  

https://www.maritimeflowbattery.nl

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/11/18/duurzamer-varen-op-vloeibaar-aardgas-a4020466

Nood leert bidden. Volgens de van origine bijbelvaste Bas de Peuter moet je na het bidden de hand aan de ploeg slaan. De grootste wormenkweker ter wereld (gevestigd in Uppel) beleefde en beleeft tijdens de coronacrisis een gekkenhuis. Hij behoort tot de 3 procent ondernemers die het razend druk heeft. Een lucky shot voor hem die coronacrisis, dat wel. 

De export naar de 3600 Wallmarts in de VS en Canada steeg explosief met 43 procent. Bijna alle Amerikanen gingen depressief de natuur in en vrolijk vissen. #luckyshot

Bigdreamer Bas de Peuter wist niet wat hem overkwam #megastress en gaf alle Nederlandse kwekers een schop onder hun kont.

Een voetbalelftal van Almkerk kwam helpen om de pieren (zonder PFAS) te verzorgen en in te pakken.

De export per vliegtuig stortte in. Van de nood een deugd maken. Het gewoontedier Bas de Peuter ontwierp zeecontainers. Dat scheelt hem 3,5 ton transportkosten per jaar.

Volgens de turbulente Bas de Peuter hebben kunstmest, drijfmest en pesticiden de weilanden gedood. De toekomst is aan de bodem met wormen #goudmijn. Dan komen de grutto’s terug, eerder niet. 

Hij ontwierp een ecocup om zijn wormen te verpakken. Binnenkort gaat de PE-coating eruit. De ijsjesverkopers en de dropverkopers willen de wondercup ook. #dreambig

Hij kreeg groen licht van de gemeente om zijn energieneutrale bedrijf uit te breiden met een loods van 5000 vierkante meter. Liefst onder de grond, maar als dat jaren gaat duren, want ze zijn bezig met bedrijfsprotocollen, bovengronds. Hij wil morgen bouwen.

Volgens de voormalige wethouder Bas de Peuter vertelt de gemeentesecretaris sprookjes over de daadkracht van de ambtenaren.

Hij verkocht 25 wormenhotels aan de gemeente, kosten 60 mille. Leuk speeltje hoor, maar zet geen zoden aan de dijk, daadkracht van likmevestje. #decadentgeknutsel

Volgens Bas de Peuter moet wethouder Roland van Vugt (aardige ambtenaar) vandaag afkondigen dat er alleen energieneutraal mag worden gebouwd en dat alle daken, ook de bedrijfsdaken, van zonnepanelen moeten worden voorzien.

The Dutch Nightcrawlers loopt gesmeerd. Bas de Peuter heeft tijd zat om weer wethouder te worden. De ware geschiedenis van Bas de Peuter staat in het boek Familiebedrijven, de Kracht van Altena. Nog steeds te koop in de boekwinkels.

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/01/rouwen-om-de-geplunderde-aarde-a4014316

Uiterwaard aan de Maas. Scheepssloperij 1948. Niemand protesteerde. Kruiwagenfabriek. Niemand protesteerde. Villafabriek. Niemand protesteerde. Schroothoop caravanstalling. Niemand protesteerde.

Nieuwbouwplan Op ‘t Loef. Bezwaarmakers uit de vesting Woudrichem vinden dat nieuwbouw het unieke uitzicht met de Nieuwe Hollandse Waterlinie aantast. Een misdaad noemen ze het… Ze willen een respectvolle ontwikkeling van de schroothoop. Dat betekent zoiets als het opruimen van de schroothoop inclusief De Klerk. Kost drie miljoen, schat ik. Wie gaat dat betalen? Niemand vermoed ik. Zelfs de miljonairs uit de vesting niet. Dan blijft die schroothoop nog eeuwen liggen. Past helemaal bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie en het schone uitzicht. Nooit in Parijs geweest zeker. Daar staan de modernste gebouw rond de Notre Dame. Nooit naar de nieuwbouw van Woerkum gekeken zeker. Ik bedoel de nieuwbouw bij de Koepoort. En die droefenis staat ook nog in het schootsveld van de NHW.

De enige oplossing op dit moment is (duurzame) woningbouw, een initiatief van projectontwikkelaar Bouwlinie en Bouwbedrijf  Tankens. Vooruit, die toren aan de Maas mag wel een meter lager. En in 1995 stond het industrieterrein van Fort Bouw onder water. Puntje van aandacht. De gemeenteraad is zo verstandig geweest de woningbouw (100 huizen) goed te keuren. Het liep storm, want wie wil er niet in het Manhattan aan de Maas wonen? Ik pleit ook voor een insectenhotel midden in de waterwijk. Te sponsoren door bezwaarmaker Progressief Altena. De Raad van State doet uitspraak.

Topondernemer Piet van Vugt gaf een masterclass. En dat in het energieneutrale OVO-gebouw te Oudendijk. Kon ik het allemaal volgen? Eigenlijk niet… Wonderkind Piet van Vugt werd geboren in Giessen. Via de lts, mts en hts belandde hij op de TU Eindhoven. Be a gamechanger! Doe waarin je goed bent. Het IT-wonderkind woont op het kasteel van Nieuwendijk en maakt af en toe een wandeling om bij te komen van de digitale emoties – we groeten elkaar. Hij overspoelde zijn gehoor met adviezen. Maak een keuze waarin je goed bent, durf de rest los te laten en zorg dat klanten fans van je worden. Geef elke dag of elke week een bos bloemen cadeau. Dan mag je fouten maken…

Wonderkind Piet van Vugt werd CEO van IT-dienstverlener Nobel en gaf onderricht aan de medewerkers van gigant Pink Elephant. Daar werkte hij nieuwkomers (teamplayers zijn belangrijker dan professoren) zelf een paar dagen in. Wie geen fouten durfde te maken, had een probleem met tegendenker Piet. De serial entrepeneur boert nu naar zeggen buitengewoon met 28 bedrijven. Van IT tot wine & food en leisure. Hij vliegt de wereld over (minpuntje) en blijft zo onder de radar in Altena. Gamechanger Piet had een prachtig verhaal over zeezout. Dat kost 5 cent per kilo inkoop en gaat naar de winkel 800 keer over de kop. Dankzij een mooi flesje en een hallucinerend etiket.

Innovatie? Een lastig verhaal. De mensen wilden snellere paarden, maar Henri Ford verzon de auto. Innovatie gaat vaak stuk door gebrek aan discipline… Is een winkel in de vesting van Woerkum een doodlopende weg? Welnee, alles wordt digitaal, maar je moet face-to-face beleving bieden. Kasteelheer Piet vertelde en passant dat vijf klanten in Altena een wijnkelder van een miljoen bezitten… Rendement 18 procent. Huh? Blockchain zal meer invloed op de wereld hebben dan internet. Dat begreep ik weer niet. Gamechanger Piet pleitte voor het merk Altena. Laten we basic beginnen met PietTalks. We rijden Piet rond in een heuse koets. Dat zal de boerenzoon waarderen. 

Ik zag een paar dagen later het tv-programma Buitenhof met Quote-hoofdredacteur Sander Schimmelpennick. Hij zei dat de zakenelite aan sociale armoede lijdt. Wat heb je aan een miljoen als de aarde in brand staat? Het boek heet: Elite gezocht. Een midscheepse aanval op de tunnelvisie van de rijken waar ook ter wereld.

 
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/quote-hoofdredacteur-en-de-dominee-van-de-zuidas-willen-een-betere-elite~b047a490/